რა არის ფილოსოფია🤔
რა არის ფილოსოფია და რატომ არის, რომ თვით ეს კითხვა ყოველთვის დაისმის და ის დღემდე არ კარგავს აქტუალობას? სანამ ამ კითხვას პასუხს გავცემთ, მანამდე ვაცნობიერებთ, რომ თვით ამ კითხვით ფილოსოფიურ არენაზე აღმოვჩნდებით, რადგან ეს კითხვა უკვე ფილოსოფიურია1 და მასზე პასუხის გაცემის დროს საკუთარ გონებას უნდა დავეყრდნოთ და არაფერ სხვას. ამიტომ, თვით სიტყვა ფილოსოფია, განუმარტავი დარჩება, თუ ისევ ფილოსოფიურ აზროვნებას, ანუ საკუთარ გონებაზე დამყარებულ კვლევა-ძიებას არ განვახორციელებთ.
ფილოსოფია არის ბერძნული სიტყვა (φιλοσοφία) რაც ნიშნავს სიბრძნის სიყვარულს. ეს ტერმინი პირველად გამოიყენა ძველმა ბერძენმა ფილოსოფოსმა და მათემატიკოსმა პითაგორამ (570-495).2 ტირანის შეკითხვაზე არის თუ არა ის (პითაგორა) ბრძენი? პითაგორამ უპასუხა: „მე არ ვარ ბრძენი, არამედ მხოლოდ ფილოსოფოსი“.3 როგორც ფილოსოფოსი, დიმიტრი გუსევი (1969) აღნიშნავს, ამ პასუხში, პითაგორამ გამოხატა მთელი ანტიკური ფილოსოფიის არსი.4 ფილოსოფოსის დანიშნულება სწორედ ისაა, რომ ის იყოს ბრძენი, ანუ იცოდეს აბსოლუტურად ყველაფერი, მაგრამ, ეს ადამიანისთვის შეუძლებელია.5 ამიტომ, რჩება ერთადერთი გზა, ადამიანმა შეიყვაროს სიბრძნე და ისწრაფვოს იმ მიზნისკენ, რომ გახდეს ბრძენი, რასაც თავად სიტყვა ფილოსოფია გამოხატავს. ასევე აუცილებელია, ვიცოდეთ, რომ სიტყვა ფილოსოფოსი პითაგორას შემდეგ დაამკვიდრეს ჰერაკლიტე ეფესელმა (520-460) და პლატონმა (428-348).6
ფილოსოფია არის საკუთარ გონებაზე დაყრდნობით განხორციელებული კვლევა-ძიება, რომლის მიზანიც არის, მივაღწიოთ სიბრძნეს, ანუ ჭეშმარიტ ცოდნას. თუმცა აღსანიშნავია, რომ ყოველ ცოდნას არ ეწოდება და ვერც ვუწოდებთ სიბრძნეს. რაიმე ცოდნა, რომ სიბრძნედ იწოდებოდეს, ის უნდა აკმაყოფილებდეს ორ კრიტერიუმს – თავად ეს ცოდნა უნდა იყოს გამორჩეული იმ ინფორმაციით, რომელსაც ის შეიცავს, ან უნდა იყოს გამორჩეული ის მეთოდი, რომლის დახმარებითაც ამ ცოდნას მივაღწიეთ.7 სიტყვა ფილოსოფია, ორივე ამ მეთოდს აერთიანებს თავის თავში. ამიტომ, ფილოსოფია არის ყოფიერების შემეცნების განსაკუთრებული ფორმა, რომელიც მთლიანად ადამიანურ გონებას ემყარება და არა ავტორიტეტს.8 (ფილოსოფოსს მანამდე სჯერა ადამიანური გონების შესაძლებლობის, რომ მას შეუძლია სიბრძნის, ანუ ჭეშმარიტი ცოდნის
Published in ბლოგი
კომენტარები